Polka współodkrywcą elementu mechanizmu naprawy DNA
PAP | 2006-01-13
24-letnia Polka kierowała międzynarodowym projektem badawczym, w ramach którego dokonano bardzo ważnego odkrycia w dziedzinie biologii molekularnej - ustalono nieznany wcześniej element jednego z podstawowych mechanizmów naprawy uszkodzonego DNA. Odkrycie opisano niedawno na łamach pisma "Science".
Naukowcy odkryli, że niektóre białka dzięki specyficznym fragmentom swoich cząsteczek potrafią się nawzajem przyciągać, umożliwiając tym samym ciągłą naprawę DNA i chroniąc organizm człowieka przed nowotworami - poinformowała Marzena Bieńko, absolwentka biotechnologii na Uniwersytecie Jagiellońskim, obecnie doktorantka w Instytucie Biochemii Kliniki Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie w Niemczech.
W badaniach wykorzystano m.in. nagrodzone w 2004 r. chemicznym Noblem odkrycie niezbędnego dla ludzkiej komórki białka o nazwie ubikwityna.
Od września 2004 r. Bieńko kierowała we Frankfurcie projektem, w którym uczestniczyli także m.in. naukowcy z brytyjskiego Uniwersytetu Sussex i szwajcarskiej Państwowej Wyższej Szkoły Technicznej w Zurichu. Bieńko nadzorowała realizację projektu, nad zespołem czuwał natomiast jej przełożony w Instytucie Biochemii, prof. Ivan Dikic.
Przedmiotem ich badań były uszkodzenia DNA spowodowane na przykład przez promieniowanie UV pochodzące ze słońca. Promieniowanie to może uszkadzać nasz materiał genetyczny. Uszkodzenia DNA blokują działania białka o nazwie polimeraza delta, które potrafi kopiować tylko i wyłącznie nienaruszone DNA.
Kopiowanie DNA to podstawa tworzenia się nowych komórek, a więc proces niezbędny dla życia człowieka. Nie naprawione uszkodzenie DNA prowadzi do mutacji komórek, natomiast nagromadzenie się mutacji bardzo często prowadzi do nowotworu.
Badacze z zespołu Marzeny Bieńko odkryli, że białko ubikwityna powoduje, że rolę polimerazy delta przejmuje w organizmie człowieka polimeraza eta. Ubikwityna "przyczepia się" najpierw do innego białka, o nazwie PCNA, które otacza DNA niczym pierścień.
Odkryliśmy, że polimeraza eta, podobnie jak trzy pozostałe polimerazy DNA z tak zwanej "rodziny Y", o nazwach iota, kappa i Rev1, posiada specjalne domeny, czyli fragmenty cząsteczki białka mogące łączyć się z ubikwityną - mówi Bieńko.
Na obszarze tych domen znajdują się aminokwasy, które są "przyciągane" do aminokwasów obecnych na powierzchni ubikwityny. W ten sposób białka przyłączają się do siebie. Zespół Bieńko odkrył dwie takie domeny, które nazwał UBM i UBZ. Domena UBZ występuje w polimerazach eta i kappa, natomiast UBM w iota i Rev1.
Naukowcy ustalili, że w momencie uszkodzenia DNA przyłączenie ubikwityny do pierścienia PCNA umożliwia odpowiednią lokalizację polimerazy eta i jej aktywację. Dzięki temu możliwe staje się kopiowanie także uszkodzonego DNA. (jask)
Źródło: PAP / Wirtualna Polska
Komentarze
desolator8@vp.pl | 2006-01-13 00:00:00
wielkie gratulacje
kolejny rodak zasłynął, tylko szkoda że za granicą.
no cóż ludzi mamy dobrych, ale fatalnie ze sprzętem.
rząd zamiast dofinansowywać nierentowne rolonictwo, powinien skupić się na badaniach naukowych.
w krajach uni zajmujemy dopiero 21 miejsce.
śmieszne i straszne.
stiwi | 2006-02-11 00:00:00
Pięknie .W Polsce się wyuczyła a poln będzie zbierał kto inny,a my jak zawsze kupimy licencje
napoleon | 2006-03-17 00:00:00
a ta nasza Polaka to bez imienna, jakby to był niemiec czy amerykanin to napewno miałby nazwisko...
gac | 2006-03-25 00:00:00
Super gratulacje dla Marzeny , fajnie wiedziec ze kolezanka z klasy odnosi sukcesy , pozdrawiam i 3mam kciuki...
kasia_ż | 2006-09-29 00:00:00
Gratulacje Marzenko! Myślę że wszyscy zawsze tu w Ciebie wierzyli!
Kasia | 2009-10-28 13:04:03
Niesamowite. Moja Koleżanka z ławki z podstawówki. Jestem dumna, że mogłam Cię poznać i tyle lat siedzieć w ławce z Tobą. Chylę czoła i pozdrawiam i GRATULACJE. Zawsze byłaś mądra i zacięta.