Uzyskano zarodki-klony człowieka
Izabela Klauza | 2008-01-27
Badania nad komórkami macierzystymi są prowadzone bardzo prężnie, a wyniki – jak twierdzą naukowcy - rokują duże szanse na walkę z wieloma nieuleczalnymi chorobami. Kalifornijscy naukowcy planują stworzyć linię komórkową ludzkich embrionalnych komórek macierzystych, co będzie niewątpliwie krokiem naprzód w tej dziedzinie nauki.
Komórki macierzyste (ang. stem cells) są to takie komórki, które mają zdolność do nieograniczonej liczby podziałów oraz różnicowania się do wszystkich typów komórek. Możemy wyróżnić trzy rodzaje komórek macierzystych: embrionalne – ESC – o największym potencjale (dają początek wszystkim typom komórek w okresie embriogenezy), somatyczne – występujące w dorosłym organizmie i odpowiadające za regenerację określonych (zespołów) tkanek oraz wywodzące się z nich komórki progenitorowe – wykazujące dużą zdolność proliferacji (to właśnie one różnicują się w wyspecjalizowane komórki tkanek). Możliwości zastosowania pierwszego typu komórek macierzystych wzbudzają od dawna wiele kontrowersji. Niewątpliwe jednak jest to, że mogę się one stać bardzo pomocne w leczeniu wielu schorzeń, dotąd uważanych za nieuleczalne.
W roku 2004 zespół koreańskiego lekarza medycyny Song Chang-hun wszczepił, wyizolowane z pępowiny ludzkiej, embrionalne komórki macierzyste pacjentce sparaliżowanej od prawie dwudziestu lat, w wyniku uszkodzenia rdzenia kręgowego. Po przeprowadzonym zabiegu, 37-letnia Hwang Mi-Soon odzyskała władzę w nogach.
Tworzenie linii komórkowych jest od dawna praktykowane, są one wykorzystywane jako źródło dużej ilości jednolitego typu komórek. Ciągłe linie komórkowe mają nieograniczony czas życia i liczbę podziałów. Stabilne linie komórkowe można wyprowadzić na dwa sposoby: można taką linię wygenerować z komórek nowotworowych lub za pomocą transformacji normalnych komórek, z wykorzystaniem sposobów immortalizacji. Immortalizowanie (czyli „nadanie nieśmiertelności”) może nastąpić w wyniku zbytniego zagęszczenia hodowli. W niepasażowanej hodowli część komórek przestaje podlegać inhibicji kontaktowej (blokowanie rozmnażania i wzrostu w momencie zetknięcia się błony komórkowej jednej komórki z drugą) i następuje utrata kontroli wzrostu (taka zdolność charakterystyczna jest dla komórek nowotworowych). Można też wyindukować transformację normalnych komórek w nieśmiertelne przez działanie czynnikami chemicznymi (mutagenami) lub za pośrednictwem wirusów. Często stosowanym wirusem jest wirus SV40.
Opublikowana 17 stycznia na łamach czasopisma „Cell” praca kalifornijskich naukowców wcale nie wzruszyła świata naukowego. Badanie dotyczyło utworzenia embrionów z dwóch osobników męskich (współautora badań- prof. Wood i innego anonimowego ochotnika), i to z komórek skóry. Jest to jednak nie pierwszy raz kiedy komórka embrionalna została „stworzona” rękami człowieka nauki.
Największym wyzwaniem dla naukowców jest stworzenie stabilnej linii embrionalnych komórek macierzystych. Jak twierdzi George Daley z Harvard Institute- „To tylko kwestia czasu kiedy taka linia zostanie stworzona”.
Komórki macierzyste z ludzkich embrionów, ich sztuczna hodowla i wszczepienie do organizmu mogą niewątpliwie odegrać bardzo istotną rolę w dzisiejszej medycynie. Przede wszystkim w takich schorzeniach, gdzie ma miejsce degeneracja pewnego rodzaju komórek, jak w chorobie Parkinsona czy Alzheimera.
Źródło:
By Malcolm Ritter, AP Science Writer: Scientists make human embryo clones, 17.01.2008 - na podstawie artykułu Cell journal (January).